Begaafd en dyslectisch

De overheid vergoed al een aantal jaren de kosten van onderzoek en behandeling bij ernstige enkelvoudige dyslexie. Sinds 2015 valt dit onder de gemeentelijke jeugdzorg. Hiervoor geldt een strenge normen voor de leerlingenzorg in de basisschool. De school legt een zorgdossier aan en heeft de taak als 'poortwachter' van aanmelding voor externe zorg.

De belangrijkste 'eisen', die aan de aanmelding worden gesteld, zijn de volgende:

• De prestaties bij het technisch lezen (DMT) moeten behoren tot de 10% zwakste (3x CITO-score V- of E).
• Gedurende twee perioden van ieder minstens 10 weken moet er op school extra individuele zorg zijn verleend.

Uiteraard zijn er nog een aantal aanvullende zaken, maar deze twee eisen zijn wel de meest opvallende om de hardnekkige achterstand te bewijzen.

'De 4% van Borst'

De overheid heeft deze regeling bedoeld voor slechts een klein percentage (4%) van de leerlingen. Deze afspraak werd al in de jaren negentig gemaakt tussen de toenmalige minister Borst van Volksgezondheid en de Stichting Dyslexie Nederland (SDN).
Er zijn natuurlijk veel meer leerlingen met dyslexie zonder deze ernstige achterstand, maar voor hen bestaat geen vergoedingsregeling. En voor een aantal hoeft dat ook niet omdat ze op eigen kracht ook ver kunnen komen.

Vergeten groep

En in deze 'vergeten' groep bevinden zich veel begaafde kinderen. Zij zijn immers als geen ander in staat hun eigen strategieën te kiezen en hun gebrekkige 'fonologische verwerking' te compenseren.
Zo kan het zijn dat een kind al voor groep 3 zichzelf heeft leren lezen maar pas als 'dyslect' wordt gediagnosticeerd in de brugklas. De leerkrachten van de basisschool hebben altijd aangenomen dat een kind dat al kan lezen voor groep 3 nooit dyslectisch kan zijn. En: "Ja, hij maakte wel fouten, maar schreef ook erg slordig, was snel afgeleid, verstrooid en lette ook niet altijd goed op! Een echte 'rommelkont' of 'verstrooide professor' dus!"
Maar juist begaafde leerlingen met dyslexie zijn vaak in staat de achterstand, vooral bij lezen, minimaal op D-niveau of hoger te houden. Wanneer de prestaties bij spelling ook tegenvallen kunnen ook die scores worden gebruikt om toch voor vergoede jeugdzorg in aanmerking te komen. Dat kan uiteraard alleen wanneer er wel sprake is van een behoorlijke achterstand die in de buurt komt van de gestelde norm, maar verklaarbaar net iets beter is.
De meeste IB-ers (interne begeleiders) van de school houden zich keurig aan het protocol. Slechts een enkele keer wordt een dergelijke begaafde leerling aangemeld en krijgt de GZ-psycholoog de kans deze leerling te beoordelen a.h.v. het zorgdossier. Wij mogen wel degelijk afwijken van de strenge eisen bij technisch lezen, maar dan moeten deze leerlingen wel bij ons worden aangemeld.
De resultaten van een goed begeleid traject van behandeling, waarbij de begaafdheid wordt ingezet ter compensatie van de zwakke kanten zoals (werk-) geheugen , kennisverwerving en -verwerking, kunnen heel verrassend zijn!

Compenserende leerstrategieën

Onze medewerkers maken juist gebruik van compenserende leerstrategieën en weten hierdoor de problemen van de dyslexie te ontwijken. Hierdoor verwerft de leerling de juiste leerhouding. Door gebruik te maken van veel aspecten van de taalbeschouwing wordt de basis gelegd voor het leren van vreemde talen. Een vreemde taal leer je nu eenmaal beter wanneer de kennis van en over de eigen taal groter is. Veel begaafde kinderen hebben na het EED-traject een veel beter niveau dan het klassengemiddelde, misschien zelfs wel dankzij hun dyslexie. En als de fundering van het gebouw goed is kennen we allemaal de gevolgen.

EED, ook een taak voor de ouders

Ouders zouden hierover meer bij de school aan de bel kunnen trekken. De school is dan wel de poortwachter, maar het is zeker ook de zorg van de ouders. Zij hebben immers ook de taak van de keuze voor de juiste zorgverlener. En ook tussen zorginstellingen voor dyslexie zijn natuurlijk grote verschillen. De school levert de gegevens aan, maar de ouders kiezen hun zorgverlener.

Simon Eg,
directeur EGES, Dyslexiezorg
www.eges.nl / info@eges.nl